سونداژ یا سوند گذاری برای قرار دادن یک سوند ادراری (کاتتر ادراری) با هدف تخلیه ادرار از مثانه زمانی که فرد به تنهایی قادر به انجام این کار نیست استفاده می شود.
سوند ادراری ، یک لوله نازک و انعطاف پذیر است که در مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه خارج می کند) وارد می شود و به داخل مثانه پیش می رود. هنگامی که کاتتر در جای خود قرار گرفت، ادرار را می توان از طریق آن تخلیه کرد و در یک کیسه جمع آوری کرد.
موارد کاربرد سوند ادراری ممکن است به دلایل پزشکی مختلفی استفاده شوند، مانند:
- برای رفع احتباس ادرار (ناتوانی در دفع ادرار)
- برای مدیریت بی اختیاری ادرار (ناتوانی در کنترل ادرار)
- برای نظارت بر خروجی ادرار در بیماران بدحال
- برای کمک به بهبود زخم در موارد خاص
سونداژ می توانند با خطرات و عوارض خاصی از جمله عفونت، انسداد، آسیب مجرای ادرار یا مثانه و اسپاسم مثانه همراه باشند. برای به حداقل رساندن این خطرات، کاتترها باید توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی وارد شده و از آنها مراقبت شود.
مراقبت مناسب از کاتتر برای جلوگیری از عفونت و سایر عوارض مهم است. بیمارانی که کاتتر دارند باید مایعات زیادی بنوشند، اطراف سوند را با آب و صابون تمیز کنند و از کشیدن سوند خودداری کنند. متخصصان مراقبت های بهداشتی همچون متخصصان پرستاری در منزل نیز به طور مرتب کاتتر را برای جلوگیری از عفونت بررسی و تمیز می کنند.
هنگامی که زمان برداشتن سوند فرا می رسد، پرستار به آرامی بالون را تخلیه کرده و به آرامی کاتتر را خارج می کند. بیماران ممکن است در طول این فرآیند کمی احساس ناراحتی کنند، اما معمولاً کوتاه است.
انواع سوند ادراری برای سونداژ
سوندهای ادراری انواع مختلفی دارند، از جمله کاتترهای ساکن (که برای مدت طولانی در جای خود باقی می مانند) و کاتترهای متناوب (که چندین بار در روز وارد و خارج می شوند). کاتترهای ادراری می توانند با خطرات خاصی مانند عفونت یا آسیب به مجرای ادرار یا مثانه همراه باشند، بنابراین استفاده از آنها باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد و توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی نظارت شود.
سوندهای ساکن: سوندهای ساکن به نام سوند فولی نیز شناخته می شوند. آنها یک بالون در انتهای آن دارند که با آب استریل باد می شود تا سوند در جای خود بماند. سوندهای ساکن معمولاً بسته به دلیل استفاده از آنها برای چند روز تا چند هفته در محل باقی می مانند. نسبت به کاتترهای متناوب نیاز به مراقبت و نگهداری بیشتری دارند.
سوندهای متناوب: سوندهای متناوب برای مدت زمان کوتاه تری استفاده می شوند و چندین بار در روز وارد و خارج می شوند. آنها اغلب توسط افرادی که آسیب نخاعی، مولتیپل اسکلروزیس یا سایر شرایطی که بر توانایی ادرار کردن تأثیر می‌گذارند استفاده می‌شوند. سوندهای متناوب به بیمار امکان استقلال بیشتر را می دهد.
دلایل استفاده از سونداژ
دلایل مختلفی برای استفاده از کاتتر ادراری وجود دارد، از جمله:
احتباس ادراری: احتباس ادرار وضعیتی است که در آن فرد نمی تواند مثانه خود را به طور کامل تخلیه کند. این می تواند در اثر عوامل مختلفی مانند آسیب عصبی، بزرگ شدن پروستات یا انسداد مجاری ادراری ایجاد شود. از سوند ادراری می توان برای تخلیه مثانه و تسکین ناراحتی ناشی از احتباس ادرار استفاده کرد.
جراحی: انواع سوند ادراری اغلب در طی اعمال جراحی که دستگاه ادراری یا اندام‌های مجاور را درگیر می‌کنند استفاده می‌شوند. کاتتر به تخلیه ادرار از مثانه در طول عمل کمک می کند و ممکن است برای مدت کوتاهی پس از آن در محل باقی بماند تا مثانه بهبود یابد.
نظارت بر برون ده ادرار: در برخی موارد، پزشک ممکن است نیاز به نظارت دقیق بر خروجی ادرار بیمار داشته باشد. از سوند ادراری می توان برای جمع آوری نمونه ادرار و اندازه گیری حجم ادرار تولید شده در یک دوره زمانی خاص استفاده کرد.
ترمیم زخم: در موارد خاص، ممکن است از سوند ادراری برای کمک به بهبود زخم استفاده شود. به عنوان مثال، اگر بیمار زخمی در نزدیکی مجاری ادراری داشته باشد یا در آن ناحیه تحت عمل جراحی قرار گرفته باشد، ممکن است از کاتتر برای تخلیه ادرار و جلوگیری از تماس آن با زخم استفاده شود.
بی اختیاری: بی اختیاری وضعیتی است که در آن فرد قادر به کنترل عملکرد مثانه خود نیست. با تخلیه منظم ادرار از مثانه می توان از کاتتر ادراری برای مدیریت بی اختیاری استفاده کرد.
توجه به این نکته ضروری است که سونداژ همیشه باید به دقت مورد توجه و نظارت یک متخصص پرستاری در منزل با تجربه قرار گیرد تا خطر عوارضی مانند عفونت یا آسیب به حداقل برسد.
مقالات مرتبط :
پرستاری در منزل
پانسمان زخم در منزل
مراقبت از پاها در افراد دیابتی