فشار خون بالا، یک بیماری شایع پزشکی است که در آن نیروی خون به دیواره رگ ها به طور مداوم بسیار زیاد است. فشارخون با استفاده از دو عدد اندازه گیری می شود: فشار سیستولیک (عدد بالا) و فشار دیاستولیک (عدد پایین). فشارخون طبیعی به طور کلی حدود 120/80 میلی متر جیوه در نظر گرفته می شود.
طبقه بندی فشار خون:
- نرمال: کمتر از 120/80 میلی متر جیوه
- افزایش: سیستولیک بین 120-129 میلی متر جیوه و دیاستولیک کمتر از 80 میلی متر جیوه
- پرفشاری خون مرحله 1: سیستولیک بین 130-139 میلی متر جیوه یا دیاستولیک بین 80-89 میلی متر جیوه
- مرحله 2 فشار خون بالا: سیستولیک حداقل 140 میلی متر جیوه یا دیاستولیک حداقل 90 میلی متر جیوه
- بحران فشارخون بالا: سیستولیک بالای 180 میلی متر جیوه و/یا دیاستولیک بیش از 120 میلی متر جیوه. مراقبت های پزشکی فوری مورد نیاز است.
- فشارخون اولیه (ضروری): شایع ترین نوع بدون علت قابل شناسایی است. در طی سالیان متمادی به تدریج رشد می کند.
- فشار خون ثانویه: فشارخون بالا ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند بیماری کلیوی، اختلالات هورمونی، برخی داروها یا عوامل سبک زندگی است.
عوارض فشار خون بالا
- بیماری قلبی: فشارخون بالا می تواند منجر به بیماری عروق کرونر، حملات قلبی و نارسایی قلبی شود.
- سکته مغزی: فشار خون بالا یک عامل خطر اصلی برای سکته های مغزی است که در اثر انسداد یا پارگی رگ های خونی در مغز ایجاد می شود.
- مشکلات کلیوی: فشارخون طولانی مدت می تواند به رگ های خونی در کلیه ها آسیب برساند و عملکرد آنها را مختل کند.
- از دست دادن بینایی: می تواند باعث آسیب به رگ های خونی در چشم شود و منجر به مشکلات بینایی یا حتی نابینایی شود.
سایر عوارض: فشارخون بالا همچنین می تواند بر رگ های خونی در سراسر بدن تأثیر بگذارد و منجر به بیماری شریان محیطی و افزایش خطر آنوریسم شود.
علائم فشار خون بالا
فشار خون بالا، اغلب به عنوان “قاتل خاموش” شناخته می شود، زیرا معمولاً علائم قابل توجهی در مراحل اولیه ایجاد نمی کند. بسیاری از افراد مبتلا به افزایش فشارخون ممکن است تا زمانی که در طی معاینات معمول پزشکی تشخیص داده نشود متوجه ابتلا به آن نشوند. با این حال، در برخی موارد، ممکن است با علائم خاصی ظاهر شود. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
سردرد: برخی از افراد مبتلا به فشارخون بالا ممکن است سردردهای مداوم یا مکرر را تجربه کنند، به ویژه سردردهایی که ماهیت ضربان دار دارند. با این حال، سردرد یک علامت غیر اختصاصی است و می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود.
سرگیجه یا سبکی سر: احساس سرگیجه یا سبکی سر، به ویژه هنگام ایستادن سریع، ممکن است گاهی با افزایش فشارخون همراه باشد. با این حال، دلایل متعددی برای این علائم وجود دارد، و آنها مختص فشار خون بالا نیستند.
صورت برافروخته یا قرمز شده: در برخی موارد، افزایش فشارخون ممکن است باعث برافروختگی صورت یا قرمزی پوست شود. با این حال، این علامت منحصر به افزایش فشار خون نیست و می تواند توسط عوامل دیگری نیز ایجاد شود.
دلایل و عوامل خطر
عوامل سبک زندگی:
- رژیم غذایی ناسالم: مصرف رژیم غذایی سرشار از سدیم (نمک)، چربی های اشباع شده، کلسترول و غذاهای فرآوری شده می تواند به فشار خون بالا کمک کند.
- عدم فعالیت بدنی: سبک زندگی کم تحرک و فعالیت بدنی ناکافی می تواند خطر ابتلا به فشار خون را افزایش دهد.
- مصرف زیاد الکل: مصرف منظم و بیش از حد الکل می تواند منجر به افزایش فشار خون شود.
تاریخچه خانوادگی و ژنتیک:
- داشتن سابقه خانوادگی فشار خون بالا خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
- برخی عوامل ژنتیکی و تغییرات ژنی نیز می توانند بر تنظیم فشارخون تأثیر بگذارند.
سن:
خطر ابتلا به فشارخون بالا با افزایش سن افزایش می یابد. رگ‌های خونی به مرور زمان انعطاف‌پذیری کمتری پیدا می‌کنند که منجر به افزایش فشار خون می‌شود.
شرایط پزشکی زمینه ای:
- بیماری کلیوی: شرایطی که بر کلیه ها تأثیر می گذارد، مانند بیماری مزمن کلیه یا تنگی شریان کلیوی، می تواند به افزایش فشارخون کمک کند.
- اختلالات هورمونی: برخی اختلالات هورمونی، مانند آلدوسترونیسم اولیه (یک اختلال غده فوق کلیوی) یا سندرم کوشینگ، می توانند باعث فشار خون شوند.
- اختلالات غدد درون ریز: مشکلات تیروئید یا اختلالات غده فوق کلیوی می تواند با فشار خون بالا مرتبط باشد.
- آپنه خواب: تنفس اختلال در خواب، به ویژه آپنه انسدادی خواب، اغلب با فشار خون بالا مرتبط است.
داروها:
- برخی از داروها، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، کورتیکواستروئیدها، و برخی از قرص های ضد بارداری، می توانند فشارخون را افزایش دهند.
- برخی مواد از جمله کوکائین و آمفتامین ها می توانند باعث افزایش ناگهانی و شدید فشار خون شوند.
سایر عوامل خطر:
- چاقی: اضافه وزن بدن، به ویژه حمل وزن در اطراف کمر، خطر ابتلا به فشارخون را افزایش می دهد.
- استرس: استرس مزمن یا سطوح بالای هورمون های استرس می تواند به افزایش فشار خون کمک کند.
روش های کنترل و مدیریت افزایش فشار خون
مدیریت این وضعیت معمولاً شامل ترکیبی از اصلاح شیوه زندگی و در برخی موارد دارو می‌شود.
اصلاح سبک زندگی:
- رژیم غذایی سالم: از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید که بر میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های بدون چربی و محصولات لبنی کم چرب تاکید دارد. مصرف سدیم (نمک) را محدود کنید و از غذاهای فرآوری شده با سدیم بالا خودداری کنید.
- مدیریت وزن: در صورت داشتن اضافه وزن یا چاق وزن خود را حفظ کنید یا برای رسیدن به وزن مناسب تلاش کنید. کاهش وزن حتی اندکی می تواند تاثیر مثبتی بر فشارخون داشته باشد.
- فعالیت بدنی منظم: حداقل 150 دقیقه در هفته به ورزش های هوازی منظم مانند پیاده روی سریع، دوچرخه سواری یا شنا بپردازید. فعالیت بدنی به کاهش فشارخون و بهبود سلامت کلی قلب و عروق کمک می کند.
- کاهش سدیم: مصرف سدیم را به کمتر از 2300 میلی گرم (میلی گرم) در روز محدود کنید، از افزودن نمک به وعده های غذایی خودداری کنید و جایگزین های کم سدیم را انتخاب کنید.
- سیگار را ترک کنید: سیگار فشار خون را بالا می برد و به رگ های خونی آسیب می رساند. ترک سیگار فواید سلامتی متعددی از جمله کاهش فشارخون دارد.
- مدیریت استرس: تکنیک‌های کاهش استرس مانند تمرین‌های تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا یا درگیر شدن در سرگرمی‌ها و فعالیت‌هایی که باعث آرامش می‌شوند را تمرین کنید.
داروها:
داروهای تجویزی: اگر اصلاح شیوه زندگی به تنهایی برای کنترل فشارخون کافی نباشد، پزشک شما ممکن است داروها را تجویز کند. اینها ممکن است شامل دیورتیک‌ها، بتا بلوکرها، مهارکننده‌های ACE، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs)، مسدود کننده‌های کانال کلسیم یا سایر داروهای ضد فشار خون باشد.
بیشتر بخوانید :